شطرنج چطور بازی کنیم

با مقاله شطرنج چطور بازی کنیم در خدمت شما عزیزان هستیم. شطرنج، یکی از قدیمی‌ترین و پرطرفدارترین بازی‌های استراتژیک است که از دوران باستان تا به امروز مورد توجه افراد قرار گرفته است. این بازی فکری، به عنوان یکی از مهمترین و محبوب‌ ترین بازی‌های استراتژیک در سراسر جهان شناخته می‌شود و تأثیر بزرگی بر توسعه مهارت‌های تفکری و تصمیم‌ گیری افراد دارد. در این مقاله، قصد داریم به قوانین اصلی، نحوه چیدمان مهره ها، مهارت‌های مورد نیاز برای بازی، فواید ذهنی و تأثیرات فرهنگی شطرنج پرداخته و روش‌ هایی برای بهبود مهارت‌های بازی شطرنج را مورد بررسی قرار دهیم. این مقاله به علاقه‌ مندان به بازی شطرنج کمک خواهد کرد تا علاوه بر لذت بردن از بازی، مهارت‌های خود را بهبود بخشند و از فواید ذهنی و فرهنگی این بازی جذاب بهره‌مند شوند. پس حتما تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

آموزش شطرنج به صورت کامل 

در بازی شطرنج، هوش و تخیل از حافظه مهم‌ تر هستند. بسیاری از بازیکنان شطرنج، حرکت‌ها را به طور کامل به ذهن میسپارند و سعی میکنند براساس حرکات حریف، استراتژی جدیدی بسازند. اما این موضوع زمانی اتفاق می افتد که بازیکن برروی تمام قوانین و رفتارهای حریف شناخت داشته باشد. به همین خاطر با شروع و یادگیری قوانین و مفاهیم بنیادی و اصول استراتژی و تاکتیک‌ ها در بازی شطرنج، در واقع قوه تخیل و هوش بازیکن تقویت می‌شود و می‌تواند در وضعیت‌ های حساس و بحرانی بهتر تصمیم‌ گیری کند و هدف‌ ها را بهتر تشخیص دهد. همچنین بازیکن با شناخت کامل بازی میتواند تمام رفتارهای حریف مقابل خود را حدس بزند و قبل از انجام حرکت جدید حریف، تصمیم خود را برای ادامه بازی بگیرد. اما این قوانین کدام ها هستند؟ چگونه میشود آنها را آموخت. ما در مورد تمامی آنها در ادامه صحبت خواهیم نمود.

اولین قانون در بازی شطرنج مربوط به صفحه بازی می باشد. بنابراین در مرحله اول باید صفحه بازی را به خوبی بشناسید.

معرفی کامل صفحه شطرنج

شطرنج یک بازی فکری  دو نفره است و دارای یک تخته ۸×۸ مربعی می باشد. بدین معنا که این صفحه 64 خانه دارد و برای هرکدام از حریفان 32 خانه در نظر گرفته شده است.

هر یک از خانه ها دارای یک مختصات مشخص هستند که از ترکیب حرف و عدد تشکیل می‌شود. حروف A تا H برای نمایش ستون‌ها و اعداد ۱ تا ۸ برای نمایش ردیف‌ها استفاده می‌شوند.

برای هر بازیکن 16 مهره در نظر گرفته شده که در ادامه هر کدام از آنها را معرفی خواهیم نمود. 

16 مهره سفید برای یکی از حریفان و 16 مهره سیاه برای حریف مقابل. 

۱۶ مهره سفید در ردیف‌های ۱ و ۲ در ۱۶ خانه شطرنج قرار می‌گیرند و ۱۶ مهره سیاه نیز در ردیف‌های ۷ و ۸ از صفحه شطرنج قرار می‌گیرند و هدف اصلی در این بازی محاصره و در نهایت تصرف شاه حریف می باشد که به این عمل کیش و مات گفته میشود.

صفحه شطرنج دارای دو رنگ است( عموما سیاه و سفید است. اما برخی از تولید کنندگان برای زیبایی صفحه شطرنج رنگ آن را تغییر میدهند). هر خانه روی صفحه شطرنج به یک رنگ اختصاص می‌یابد و به عنوان خانه سفید یا خانه سیاه شناخته می‌شود. این تقسیم بندی رنگ برای ایجاد الگوی منظم و زیبا استفاده می‌شود.

انواع مهره های شطرنج و نحوه چیدمان آنها

مهره های شطرنج شامل رخ، اسب، فیل،شاه، وزیر و سرباز(پیاده) می باشد و نحوه چیدمان آنها به صورت  زیر است:

در سمت پایین صفحه( ردیف دوم) مهره‌های پیاده‌های سفید (سربازها) قرار می‌گیرند و خط هفتم سربازهای سیاه.

سپس قلعه (رخ) در گوشه‌ های سمت چپ و راست گذاشته میشوند و در کنار هر رخ، محل قرارگیری اسب ها است و در کنار هر اسب، یک فیل گذاشته میشود.
سپس در کنار فیل سمت چپ مهره وزیر (ملکه) قرار گرفته و شاه نیز در کنار فیل سمت راست بازی قرار میگیرد.( برای مهره سفید).  مهره های سیاه نیز دقیقا طبق مهره های سفید چیده میشوند.

نحوه حرکت مهره های شطرنج

در این بازی، هر مهره دارای حرکات خاصی است که برای انجام آن باید در مورد حرکت هرکدام از مهره ها اطلاعات داشته باشید.

1. پیاده (سرباز): می‌تواند یک خانه به جلو حرکت کند، اما در حرکت اول بازی می‌تواند دو خانه به جلو حرکت نماید. همچنین برای اینکه بتواند یک مهره را از بازی بیرون کند، باید به صورت مورب حرکت کند.
2.  قلعه (رخ): می‌تواند به صورت عمودی یا افقی حرکت کند، تا زمانی که دیگر مهره های شما  راه آن را مسدود نکره باشند.
3.  اسب: حرکت اسب به صورت L شکل است، به این معنی که دو خانه به جلو و یک خانه به چپ یا راست یا دو خانه به چپ یا راست و یک خانه به بالا یا پایین حرکت می‌کند. اسب تنها مهره‌ای است که می‌تواند از روی مهره‌های دیگر بپرد.
4. فیل: مهره فیل می‌تواند به صورت مورب حرکت کند و به هیچ عنوان روی یک خط صاف یا خانه های کناری خود حرکت نمیکند.
5.  وزیر (ملکه): می‌تواند به صورت عمودی، افقی و مورب حرکت کند.
6. شاه یکی از مهمترین مهره‌های شطرنج است و حرکت آن بسیار محدود و حساس می باشد. شاه می‌تواند به صورت عمودی، افقی و قطری اما تنها تا یک خانه حرکت کند. این به این معنی است که شاه می‌تواند به هر جهتی که بخواهد یک خانه حرکت کند، اما باید مراقب باشد که به خطر نیفتد و در معرض حمله مهره‌های حریف قرار نگیرد.همچنین باید به این نکته توجه داشت که در شطرنج، اگر شاه در معرض حمله مهره‌ای قرار گیرد و امکان حرکت نداشته باشد، موقعیتی به نام "کیش و مات" ایجاد می‌شود و بازیکنی که شاهش در وضعیت شاه مات قرار گیرد، باخته است.
   به عنوان یکی از مهمترین مهره‌ها در شطرنج، حفاظت از شاه و جلوگیری از ورود آن به وضعیت کیش و مات از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

نکته: بازیکن با مهره‌های سفید همیشه اولین حرکت را انجام می‌دهد. توانایی انجام این کار، یک مزیت کوچک است که به بازیکنان حریف فرصت می‌دهد تا فوراً حمله کنند. برای شروع بازی و انتخاب بهترین حرکت‌ های اولیه در شطرنج، نیاز به آموزش و دانستن انواع شروع بازی می‌باشد. اما در مطلب شطرنج را از کجا شروع کنیم در مورد حرکت های اولیه در بازی شطرنج به طور خلاصه صحبت نموده ایم که میتوانید با مطالعه این مقاله اطلاعات اولیه و اصلی را دریافت نمایید.

قوانین ویژه در شطرنج

حرکت قلعه: یکی از قوانین ویژه ای که در بازی شطرنج وجود دارد حرکت قلعه می باشد. در بازی شطرنج، حرکت قلعه یک حرکت بسیار مهم و ضروری است که با دو مهره شاه و رخ انجام می‌شود. هر بازیکن در طول یک دست بازی شطرنج، فقط یکبار می‌تواند با شاه خود قلعه برود. در این حرکت 3 قانون نقض میشود و در آن شاه میتواند تا دو خانه حرکت کند، قلعه(رخ) از روی شاه میپرد و در این حالت 2 مهره جا به جا میشوند که یک حرکت محسوب میشود.

قلعه رفتن یا Castling در بازی شطرنج به شما این امکان را می‌دهد که با یک حرکت دو کار را انجام دهید. اولین کار این است که از شاه خود مراقبت کنید و امنیت شاه را تضمین کنید. دومین کار نیز این است که مهره رخ را به بازی وارد کنید و آن را گسترش دهید. 

ترفیع پیاده(سرباز): در بازی شطرنج، وقتی یکی از سربازهای شما به سمت دیگر صفحه حرکت می‌کند و به خانه‌ نهایی می‌رسد( بدین معنا که تمامی مهره های پیش روی آن به کنار میروند) می‌توانید سرباز خود را به یکی از مهره‌های دیگر با ارزش دیگر تبدیل کنید. این عمل به عنوان " ترفیع پیاده" شناخته می‌شود و همیشه سرباز به یکی از مهره‌های سواره‌ نظام تبدیل می‌شود، مانند رخ، فیل، اسب یا وزیر. توجه کنید که سرباز وقتی به ردیف آخر می‌رسد حتما باید ارتقا پیدا کند و نمی‌تواند همان سرباز بماند. همچنین مهره‌ سرباز نمی‌تواند به شاه ارتقا پیدا کند چون داشتن دو مهره شاه در شطرنج معنی ندارد.

تکنیک های اصولی و مهم در بازی شطرنج

در بازی شطرنج، تکنیک‌های مهم و اصولی وجود دارند که به بازیکنان کمک می‌کنند تا  بازی خود را بهتر انجام دهند. برخی از این تکنیک‌ها عبارتند از:

•  توسعه مهره‌ها: این تکنیک شامل حرکت دادن مهره‌ها به سمت مرکز تخته و توسعه آن‌ها برای شرکت در بازی اولیه است.
•  کنترل مرکز: کنترل مرکز تخته شطرنج از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. حرکت مهره‌ها به سمت مرکز و کنترل خطوط و ستون‌های مرکزی می‌تواند به بازیکن کمک کند تا موقعیت بهتری را در بازی برای خود ایجاد کند.
•  تقویت شاه: حرکت شاه به یک جای ایمن و تقویت کردن حفاظت‌های آن از حملات حریف از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
• تاکتیک‌ ها: آموزش و استفاده از تاکتیک‌های مختلف مانند حرکت‌های تهدید آمیز، حرکت‌های تاکتیکی، حرکت‌های کمینی و ... می‌تواند بهبود قابل توجهی در بازی شطرنج ایجاد کند.
•  برنامه‌ ریزی برای پایان بازی: برنامه‌ریزی برای پایان بازی و تمرین در زمینه حرکت‌های پایانی بازی می‌تواند به بازیکن کمک کند تا در این مرحله از بازی بهتر عمل کند.
• حرکت اسب‌ ها گزینه‌ای معرکه برای حملات غافلگیرکننده به حساب می‌آید. الگوی حرکت اسب معمولاً از چشم بازیکنان تازه‌ کار دور می‌ماند و آن‌ها را گیج می‌ کند.

این تکنیک‌ ها تنها چند نمونه از تکنیک‌های مهم در بازی شطرنج هستند و به مرور زمان، بازیکنان می‌توانند تکنیک‌های دیگری را نیز یاد بگیرند و در بازی خود اعمال کنند.

نحوه کیش و مات کردن در بازی شطرنج

کیش و مات دو وضعیت مهم در بازی شطرنج هستند که نشان‌دهندهٔ پایان بازی است. 

کیش: وضعیتی است که شاه شما تحت حمله مهاجمان قرار گرفته و در خطر است. در این حالت شما باید شاه خود را از حمله محافظت کنید. شما می‌توانید این حالت را با حرکت دادن شاه به یک خانه ای که تحت حمله نباشد و یا با حرکت دادن یکی از مهره‌های خود به جایی که حمله را مسدود کند، از بین ببرید.

مات: وضعیتی است که شاه شما تحت حمله مهاجمان قرار گرفته و هیچ حرکتی برای محافظت از آن نیست. به عبارت دیگر، شاه شما در وضعیت مات قرار گرفته و شما نمی‌توانید آن را از بین ببرید. این وضعیت به معنای پایان بازی و پیروزی حریف شماست.

حال اگر میخواهید برنده بازی باشید و حریف خود را کیش و مات کنید بهتر است به صورت مداوم به مهره شاه او حمله نموده و با چندین مهره این کار را انجام دهید تا بتوانید راحت تر حریف را سرگرم نمایید. همچنین باید مواظب باشید که مهره های شما در دسترس مهره های حریف نباشند که بتواند بر هر حرکت، یکی از مهره های شما را خارج کند. 

تاکتیک های اولیه شطرنج

حرکت چنگال: در شطرنج، حمله دوگانه یا "چنگال" به موقعیتی گفته می‌شود که یک مهره، به دو مهره حریف حمله کند. این حملات معمولاً باعث کسب برتری قوا می‌شود، زیرا حریف فقط یک نوبت وقت دارد و می‌تواند یکی از دو مهره تحت حمله خود را نجات دهد. گاهی اوقات، حملات دوگانه نیز به منظور دفاع انجام میشود.

اصطلاح آچمز: تکنیک آچمز کردن به معنای فیکس کردن(میخکوب کردن یک مهره در جای خود)  برای حفاظت از یک مهره با ارزش است. این تاکتیک بسیار موثر می باشد، زیرا شما با فیکس کردن یک مهره حریف، حرکت آن را محدود می‌کنید و آن مهره دیگر نمی‌تواند حرکت کند و برای شما خطر ایجاد کند!

اصطلاح en prize: این اصطلاح به موقعیت تحت حمله بودن تعلق دارد که در این صورت حریف توانایی گرفتن یک مهره را داشته و میتواند از طریق آن امتیاز کسب کند. 

اصطلاح پات: وقتی تنها مهره‌ای که می‌تواند حرکت کند، شاه باشد و اگر شاه حرکت کند کیش میشود و نتواند حرکت دیگری انجام دهد، یا اگر مهره‌های دیگر نیز نتوانند حرکت قانونی انجام دهند، موقعیت پات (stalemate) رخ می‌دهد و بازی مساوی اعلام می‌شود.

چگونه در شطرنج حرفه ای شویم؟

تکرار بازی: در هر کاری تکرار و تمرین مداوم باعث تقویت مهارت های شما میشود. در بازی شطرنج نیز دقیقا به همین صورت است.  شما می‌توانید شطرنج را به صورت آنلاین یا آفلاین، در برابر انسان‌ها یا ربات ها، در زمان‌ های مختلف و قالب‌ های مختلف بازی کنید. مهم این است که از بازی لذت ببرید و در هر بازی نکات جدید بیاموزید. هر چه بیشتر بازی کنید، بیشتر از تجربه خود و حریفان خود یاد می‌گیرید.

تئوری شطرنج: تئوری شطرنج دانشی است که حرکات و بهترین نقشه‌ ها در موقعیت‌ها و شرایط مختلف را پوشش می‌دهد. پس بهتر است ویدیو بازی های دیگران را تماشا نمایید، کتاب های مرتبط با قوانین و مهارت های شطرنج را مطالعه کنید و... تا بتوانید تسلط بیشتری برروی این بازی داشته باشید.

بازی با افراد حرفه ای: از افرادی که در این بازی حرفه ای هستند بخواهید با شما بازی کنند و در هر بازی نکاتی را به برد کمک میکند به شما آموزش دهند. شما همچنین  می‌توانید با تماشای  بازی  بازیکنان قوی‌ تر  به صورت زنده یا ضبط شده، دنبال کردن نظرات و تحلیل‌های آنها، پرسیدن سوالات و درخواست راهنمایی از آنها مهارت های جدید بیاموزید. 

بررسی حرکات خود: حرکات اشتباه باعث باخت در بازی شطرنج خواهند شد. پس به حرکات خود دقت نمایید و تمام حرکات خود را بارها تکرار نمایید تا در آخر بازی متوجه اشتباهات خود شده و در بازی بعدی آنها را جبران نمایید. پس در حالت کلی بعد از هر بازی، باید حرکات خود را مرور نموده و سعی کنید خطاهای خود و دلایل پشت آنها را شناسایی کنید. شما می‌توانید از آنالیزهای کامپیوتری نیز برای این منظور استفاده کنید. تحلیل بازی‌ های خود به شما کمک می‌ کند تا درک خود از اصول شطرنج را بهبود بخشید، نقاط ضعف خود را شناسایی کنید و و آنها را تقویت نمایید.

امتیازات در بازی شطرنج

امتیازات در بازی شطرنج به صورت زیر است:

1. شاه: ارزش ۵ امتیاز
2. وزیر (یا ملکه): ارزش ۹ امتیاز
3. قلعه(رخ): ارزش ۵ امتیاز
4. فیل: ارزش ۳ امتیاز
5. سوار: ارزش ۳ امتیاز
6. سرباز(پیاده): ارزش ۱ امتیاز

در مجموع، هر بازیکن دارای ۱۶ مهره با مجموع امتیاز ۳۲ امتیاز است. هدف در بازی شطرنج به دست آوردن امتیاز بیشتر از حریف و شکست آن است.

آموزش شطرنج صفر تا صد

بازی شطرنج علاوه بر اینکه یک بازی سرگرم‌کننده است، می‌تواند به تقویت مهارت‌های تفکر، برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری کمک کند. همچنین، بازی شطرنج می‌تواند بهبود حافظه و تمرکز شما را نیز بهبود بخشد.

در نهایت، بازی شطرنج یک فرصت عالی برای گذراندن وقت با دوستان و یادگیری چیزهای جدید است و اگر بخواهید آن را به طور حرفه ای بازی کنید بهتر است به طور کامل آموزش ببینید. چون تمام تکنیک ها و موارد لازم برای آموزش شطرنج را نمیتوان در قالب چند مطلب آموزشی بیان نمود و شما باید به طور مداوم با افراد مختلف بازی کنید تا بتوانید سطح مهارت های خود را افزایش دهید.

باشگاه ها و مدارس شطرنج زیادی در سراسر کشور وجود دارند که شما میتوانید با شرکت در کلاس های آنها، بازی شطرنج را به صورت حرفه ای بیاموزید. یکی از این آموزشگاه های حرفه ای، باشگاه شطرنج آریا است که در شهر اندیشه به صورت حضوری به آموزش میپردازد. اما کلاس های آنلاین این مجموعه برای تمامی افراد قابل دسترس است.

باشگاه شطرنج اریا یکی از معروف‌ ترین و با امکانات ترین باشگاه‌های شطرنج است. این باشگاه محلی است که علاقه‌ مندان به بازی شطرنج می‌توانند در آن شرکت کنند و بازی خود را بهبود بخشند. اگر شما علاقه‌ مند به شطرنج هستید، شرکت در چنین باشگاهی می‌تواند فرصت خوبی برای بهبود مهارت‌های شطرنجی شما باشد. حتی اگر در شهرهای دیگر سکونت دارید، ثبت نام در کلاس های آنلاین این مجموعه انتخاب بسیار هوشمندانه است.

مقاله شطرنج چطور بازی کنیم به پایان رسید. حال اگر قصد دارید اطلاعات بیشتری در مورد باشگاه شطرنج آریا به دست آورید با شماره 02162806 تماس گرفته و اطلاعات کامل در مورد زمان برگزاری کلاس ها، شرایط برگزاری کلاس ها، هزینه های کلاس های آنلاین و حضوری و سایر موارد را دریافت نمایید.